-
1 celeritās
celeritās ātis, f [celer], swiftness, quickness, speed, celerity: horum (equitum), Cs.: reditūs eius: belli celeritatem morari: in re gerundā: in castris capiendis, Cs.: veneni, the quick effect: incredibili celeritate fama perfertur, Cs.: celeritate uti, N.: celeritate opus est: ne suscipiamus nimias celeritates: animorum: calliditas et celeritas ingeni, quickness of device, N.: orationis: dicendi.* * *speed, quickness, rapidity; speed of action, dispatch; haste; early date -
2 indigeō
indigeō uī,—, ēre [indu+egeo], to need, want, stand in need of, demand, require: bonā existimatione: pecuniā, N.: rebus, quae ad oppugnationem sunt usui, Cs.: huius patris, T.: bellum indiget celeritatis: quorum indiget usus, V.—To long for, desire: auri: tui consili.* * *indigere, indigui, - Vneed, lack, require (w/GEN or ABL) -
3 ūsus
ūsus ūs, m [1 AV-], use, practice, employment, exercise, enjoyment: virtus in usu sui tota posita est; usus autem eius, etc.: rerum necessarium, Cs.—Poet., use, wear: Ferreus adsiduo consumitur anulus usu, O.: silices tenuantur ab usu, O.— Use, practice, exercise: usu cottidiano efficiunt, uti, etc., Cs.: adsiduus usus uni rei deditus: rerum maximarum.—In law, in the phrase, usus et fructus (late, ususfructus), the use and enjoyment, usufruct: usus enim eius fundi et fructus testamento viri fuerat Caesenniae.— Use, experience, discipline, acquired skill, training: Da. provinciam Cepisti duram. Ge. mi usus venit, hoc scio, i. e. I know it by experience, T.: quid enim abest huic homini?... ususne rerum? experience in affairs?: usum in re p. magnum habere: nullius usūs existimari, Cs.: nauticarum rerum, Cs.: aut belli usum aut studia volgi amissurus, S.: usu sapientiāque praestantes, N.: seris venit usus ab annis, O.— Use, habit, usage, custom, practice: usum loquendi populo concessi: usum belli habere, Cs.: (vitulos) ad studium atque usum formabis agrestem, V.: cadent vocabula, si volet usus, H.— Intercourse, familiarity, association, intimacy, society: domesticus: in tanto usu nostro tantāque amicitiā: ut insinuaret se in quam maxime familiarem usum, L.: nec longo cognitus usu, O.— Use, usefulness, value, utility, benefit, profit, advantage: levis fructus, exiguus usus: propter lini inopiam atque eius usūs inscientiam, Cs.: naves non eundem usum celeritatis habebant, capacity, Cs.: Natis in usum laetitiae scyphis Pugnare, service, H.: Quidve ad amicitias, usus rectumne trahat nos, H.: plures quam quot satis in usum erant ignes, L.: (pars Numidiae) specie quam usu potior, better in appearance rather than in real value, S.— As dat predic.: ea, quae sunt usui ad armandas navīs, which are of use, Cs.: esse mihi magno usui, of great service: peritos legum ad condenda nova iura usui fore credebant, L.—In the phrase, ex usu, advantageous, serviceable, useful: declararent, utrum proelium ex usu esset necne, Cs.: quod ex usu rei p. sit.— Use, occasion, need, want, necessity: illum usum provinciae supplere: quae belli usūs poscunt, suppeditare, L.—In phrases with sum, there is need, it is necessary, it becomes requisite, there is occasion: An quoiquamst usus homini, se ut cruciet? is it necessary for any man to torture himself? T.: equitum impetum, cum adesset usus, sustinere, Cs.: de ceteris studiis alio loco dicemus, si usus fuerit, if there shall be occasion: navīs, quibus usus non est, omnīs praecidisse: quibus (navibus) consuli usus non esset, L.: nunc viribus usus, V.: Non usus factost mihi nunc hunc intro sequi, i. e. it does not suit me, etc., T.: alii offerunt se, si quo usus operae sit, L.—In phrases with venio, it becomes necessary, occasion arises: Non usus veniet, spero, T.: ut, si usus veniat, suum quisque locum teneat, if occasion should arise, Cs. —In the phrase, usu venit, it happens, it occurs, it befalls: idem mihi usu venit in causā optimā: si id culpā senectutis accideret, eadem mihi usu venirent: id quod usu venerat, actually occurred, N.: quod haec de Vercingetorige usu ventura opinione perceperat, Cs.: usu venire ut abhorreant, etc.* * *use, enjoyment; experience, skill, advantage; custom -
4 breve
brĕvis, e, adj. (abl. breve, Varr. R. R. 2, 3, 2; comp. abl. breviore, Ov. Am. 2, 17, 22) [cf. brachus, Fest. p. 26], short, little, of small extent, in space and time (opp. longus; in space, in good class. prose, diff. from parvus, which designates that which fills a small space in length, breadth, and thickness; while brevis is used only of length in its different directions of breadth, height, or depth; and even of a circle, as merely a line, and without reference to the space enclosed, v. infra. In poets and postAug. prose brevis sometimes = parvus).I.Lit., in space.A.In distance, extent, short, little, small, narrow (opp. latus), Cic. Ac. 2, 29, 92:2.brevior via,
Nep. Eum. 8, 5; Tib. 1, 10, 4:via brevis,
Verg. E. 9, 23; Ov. M. 5, 253; Juv. 14, 223:cursus brevissimus,
Verg. A. 3, 507:brevius iter,
Ov. P. 1, 4, 32:cursu brevissimus Almo,
id. M. 14, 329:quid mihi, quod lato non separor aequore, prodest? Num minus haec nobis tam brevis obstat aqua?
so narrow a stream, id. H. 18, 174; cf.also brevis unda, opp. latum mare,
id. ib. 19, 141 and 142:non Asiam brevioris aquae disterminat usquam fluctus ab Europā,
Luc. 9, 957 (strictioris, Schol.); cf. id. 9, 317:brevissima terra,
Plin. Ep. 10, 69, 2:in Euboico scopulus brevis emicat altō Gurgite,
a small, narrow rock, Ov. M. 9, 226:brevibus Gyaris,
Juv. 1, 73:scis In breve te cogi (sc. libellum),
that you are closely rolled together, Hor. Ep. 1, 20, 8:quo brevius valent,
the nearer, the more powerful are they in conflict, Tac. A. 6, 35.—Trop. of the journey of life:B.quid est, quod in hoc tam exiguo vitae curriculo et tam brevi tantis nos in laboribus exerceamus?
Cic. Arch. 11, 28; cf.:vitae brevis cursus, gloriae sempiternus,
id. Sest. 21, 47:tum brevior dirae mortis aperta via est,
Tib. 1, 10, 4.—And poet. of the thread of life:fila vitae breviora,
Ov. Tr. 5, 10, 46. —In height, short, small, low (opp. altus and sometimes longus);C.of the human figure: sed sedebat judex L. Aurifex, brevior ipse quam testis,
Cic. de Or. 2, 60, 245:ut statura breves in digitos eriguntur,
Quint. 2, 3, 8:forma,
Ov. M. 5, 457:(puella) longa brevisque,
id. Am. 2, 4, 36:brevis corpore,
Suet. Galb. 3;id. Vit. Hor.—Of a maiden changed to a boy: et incomptis brevior mensura capillis,
Ov. M. 9, 789.—Of other things: ut pleraque Alpium ab Italiā sicut breviora, ita arrectiora sunt,
lower, Liv. 21, 35, 11:brevior ilex,
Sen. Herc. Oet. 1641:mus,
little, Ov. F. 2, 574. —In depth, small, little, shallow (opp. profundus):2.puteus,
Juv. 3, 226:vada,
Verg. A. 5, 221; Sen. Agam. 570.—Hence, subst.: brĕvia, ium, n., as in Gr. ta brachea, shallow places, shallows, shoals:tris Eurus ab alto In brevia et syrtis urget,
Verg. A. 1, 111 (brevia vadosa dicit, per quae vadi pedibus potest, Serv.); Luc. 9, 338: neque discerni poterant incerta ab solidis, brevia a profundis, Tac. A. 1, 70:brevia litorum,
id. ib. 6, 33 fin. —Perh. also in sing.:breve,
Tac. A. 14, 29 Draeg. ad loc. (Ritter, brevia; al. breve litus).—Trop.:D.brevia, in quibus volutatur, incerta, ancipitia,
difficulties, Sen. Ep. 22, 7.—Of the line of a circle:II.ubi circulus (i.e. arcticus) axem Ultimus extremum spatioque brevissimus ambit,
makes the shortest path, Ov. M. 2, 517; cf.of similar orbits, of stars: absides breviores,
Plin. 2. 15, 13, §63.—Of the circular course of a horse on the track: discit gyro breviore flecti,
Sen. Hippol. 314. —Transf., of time.A. 1.In gen.:2.quanto, nox, fuisti longior hac proxumā, Tanto brevior dies ut fiat faciam,
Plaut. Am. 1, 3, 51:breve spatium'st perferundi quae minitas mihi,
id. Capt. 3, 5, 85:brevis hora,
Lucr. 4, 179; so Ov. M. 4, 696: Pa. Brevin' an longinquo sermone? Mi. Tribus verbis, Plaut. Mil. 4, 2, 30:occasio,
Ter. Eun. 3, 5, 57; Phaedr. 5, 8, 5:brevis hic est fructus homulleis,
short is this enjoyment for little men, Lucr. 3, 927; cf.:MORS. PERFECIT. TVA. VT. TIBE. ESSENT. OMNIA. BREVIA. HONOS. FAMA. VIRTVSQVE. GLORIA. ATQVE. INGENIVM.,
Inscr. Orell. 558:omnia brevia tolerabilia esse debent,
Cic. Lael. 27, 104; id. Fin. 1, 12, 40; 2, 29, 94; id. Tusc. 1, 39, 94; Sen. Ira, 3, 43, 5:quoniam vita brevis est, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3; so,vitae summa brevis spem nos vetat incohare longam,
Hor. C. 1, 4, 15; cf. id. ib. 1, 11, 6:aut omnia breviora aliquanto fuere, aut Saguntum principio anni captum,
occupied a shorter time, Liv. 21, 15, 5:brevissimum tempus,
id. 5, 6, 7:detrimentum,
Quint. 11, 1, 10:arbitrium mortis,
Tac. A. 15, 60:breves populi Romani amores,
id. ib. 2, 41:tempus,
Suet. Ner. 20 al.:nobis quom semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormienda,
Cat. 5, 5:fructus,
Lucr. 3, 914:aevum,
Hor. C. 2, 16, 17; id. S. 2, 6, 97; id. Ep. 2, 1, 144; Plin. Pan. 78, 2:anni,
Hor. C. 4, 13, 22:ver,
Ov. M. 1, 118; 10, 85:flores rosae,
quickly withering, short-lived, Hor. C. 2, 3, 13:lilium,
id. ib. 1, 36, 16:cena,
frugal, id. Ep. 1, 14, 35:mensa,
id. A. P. 198:dominus,
living but a short time, id. C. 2, 14, 24:stultitia,
id. ib. 4, 12, 27:ira furor brevis est,
id. Ep. 1, 2, 62:actio brevis atque concisa,
Quint. 6, 4, 2:somnus,
Sen. Troad. 441:nec gratius quicquam decore nec brevius,
nothing is more acceptable, but nothing more perishable, fading, than beauty, Suet. Dom. 18:domus,
Sen. Hippol. 762:fortuna,
Sil. 4, 734.—Esp.a.Comp. brevius, with subj. clause, shorter, i.e. easier, more convenient:b.brevius visum urbana crimina incipi, quorum obvii testes erant,
Tac. A. 13, 43: modo ne existimes brevius esse ab urbe mitti, Trag. ap. Plin. Ep. 10, 40 (49), 3.—In brevi spatio, brevi spatio, in brevi tempore, brevi tempore, and absol. brevi or in brevi, in a short time, shortly (before or after) (brevi tempore and brevi are class.; the latter, as in Gr. en brachei, to be considered as neuter, without supplying tempore):c.inque brevi spatio mutantur saecla animantum,
Lucr. 2, 77; so Ter. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Claud. 12; id. Ner. 30; cf.:in multo breviore temporis spatio,
id. Aug. 22:multa brevi spatio simulacra geruntur,
Lucr. 4, 160; Sall. J. 87, 3:spatio brevi,
Hor. C. 1, 11, 6:res publica per vos brevi tempore jus suum recuperabit,
Cic. Fam. 12, 2, 3; 5, 21, 2; id. Tusc. 2, 2, 5; Caes. B. G. 1, 40, 11; Nep. Milt. 2, 1; id. Them. 1, 4; Suet. Caes. 3:sic ille affectus, brevi postea est mortuus,
soon after, Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142 (Zumpt;acc. to MSS. perbrevi).—So brevi post = paulo post: brevi post Marcellus Romam venit,
Liv. 33, 37, 9; 24, 3, 14:brevi deinde,
id. 24, 4, 9: (Britanni) tantum usu cotidiano et exercitatione efficiunt, uti in declivi ac praecipiti loco incitatos equos sustinere et brevi ( in a short time, i.e. with great rapidity) moderari ac flectere consuerint, Caes. B. G. 4, 33 fin. Herz. and Held.:fama tanti facinoris per omnem Africam brevi divolgatur,
Sall. J. 13, 1; Nep. Them. 4, 4:mirantur tam brevi rem Romanam crevisse,
Liv. 1, 9, 9:brevi omnia subegit,
Suet. Caes. 34; so id. Aug. 17; 65; id. Vesp. 5; id. Gram. 3; Gell. 1, 15, 18: scire in brevi, Afran. ap. Charis. p. 186 P.; Flor. 1, 1, 15.—Brevi, a short time, a little while: [p. 251] cunctatusque brevi, contortam viribus hastam in Persea misit, Ov. M. 5, 32; cf.:d.illa brevi spatio silet,
id. ib. 7, 307; so,* breve,
Cat. 61, 187.—Ad breve, for a short time, Suet. Tib. 68; cf.:B.ad breve quoddam tempus,
Cic. Cat. 1, 13, 31.—Transf. to things done or taking place in a short time; so most freq.1.Of discourse, short, brief, concise (most freq. in Cic. and Quint.):2.narratio,
Cic. Inv. 1, 20, 28; id. de Or. 3, 50, 196: laudatio;comprehensio et ambitus ille verborum erat apud illum contractus et brevis,
id. Brut. 44, 162; cf. id. de Or. 2, 80, 326:nunc venio ad illa tua brevia: et primum illud, quo nihil potest esse brevius: bonum omne laudabile, etc.,
id. Fin. 4, 18, 48:quam falsa re! quam brevia responsu!
id. Clu. 59, 164: urbanitas est virtus quaedam in breve dictum coacta, Dom. Mars. ap. Quint. 6, 3, 104:Homerus brevem eloquentiam Menelao dedit,
Quint. 12, 10, 64 (brevis = ou polumuthos, Hom. Il. 3, 214):breviores commentarii,
Quint. 3, 8, 58:annotatio,
id. 10, 7, 31:brevia illa atque concisa,
id. 10, 7, 10; so,sententiae,
id. 10, 1, 60:causae,
id. 6, 1, 8:docendi compendia,
id. 1, 1, 24:comprehensiones,
id. 12, 2, 19:quod ut brevissimo pateat exemplo,
id. 3, 6, 10: commendatio, requiring few words, i.e. moderate, Plin. 11, 42, 97, § 240.— Meton. of a speaker or orator, brief:multos imitatio brevitatis decipit, ut cum se breves putent esse, longissimi sint,
Cic. Inv. 1, 20, 38:brevior in scribendo,
id. Att. 5, 6, 2:brevis esse laboro, Obscurus fio,
Hor. A. P. 25:in eloquendo brevis,
Quint. 10, 1, 63:densus et brevis et semper instans sibi Thucydides,
id. 10, 1, 73.—Hence, brĕvī, adv., briefly, in few words (freq. and class.):brevi pro breviter M. Tullius de Orat. ad Quintum fratrem (1, 8, 34): ac ne plura quidem quae sunt innumerabilia consecter, comprehendam brevi,
Charis. p. 176 P.:id percurram brevi,
Cic. Caecin. 32, 94:aliquid explicare,
id. Planc. 40, 95 Wund.:circumscribere et definire,
id. Sest. 45, 97; so id. ib. 5, 12 Orell. N. cr.; id. Fin. 1, 17, 55:complecti,
id. de Or. 1, 42, 190:exponere,
id. ib. 1, 46, 203:reprehendere,
id. Inv. 1, 9, 12:reddere,
id. Leg. 2, 14, 34:respondere,
id. Fam. 3, 8, 1:perscribere,
id. ib. 4, 5, 1; so Auct. Her. 4, 26, 35; 35, 47 al.; cf.:in brevi,
Quint. 9, 4, 32.—So once in epistolary style: breve facere, to be short or brief:quid scribam? breve faciam,
Cic. Att. 11, 7, 6; cf.:longum est ea dicere, sed hoc breve dicam,
id. Sest. 5, 12.—Once, in breve cogere (diff. from I. A.), to comprise in few words, bring into a small compass:in breve coactae causae,
Liv. 39, 47, 5; cf.:in breve coactio causae,
Gai. Inst. 4, 15.— In late Lat. subst.: brĕvis, is, m. (sc. liber—acc. to another reading, brĕve, is, n.), a short catalogue, summary, = breviarium:brevis nominum,
Vop. Aur. 36; so id. Bonos. 15; Lampr. Alex. Sev. 21; Hier. Ep. 5, n. 2 al.—Of a short syllable;C.rarely as adj.: Syllaba longa brevi subjecta vocatur iambus,
Hor. A. P. 251:a brevis, gre brevis, faciet tamen longam priorem,
Quint. 9, 4, 86 et saep.—More freq. subst.: brĕvis, is, f. (sc. syllaba):dactylus, qui est e longā et duabus brevibus,
Cic. Or. 64, 217 sq.:in fine pro longā accipi brevem,
Quint. 9, 4, 93; 9, 4, 86:plurimum habent celeritatis breves,
id. 9, 4, 91.—Hence also once of a syllable long by position, but pronounced short: indoctus dicimus brevi primā litterā, insanus productā: inhumanus brevi, infelix longā,
Cic. Or. 48, 159 Meyer N. cr.; cf. Gell. 2, 17 sqq., and Schütz Lex. Cic. s. v. brevis.—For parvus, exiguus, little, small:1.exigua pars brevisque,
Lucr. 5, 591:Canidia brevibus implicata viperis,
Hor. Epod. 5, 15:Alecto brevibus torquata colubris,
Ov. H. 2, 119:brevi latere ac pede longo est,
Hor. S. 1, 2, 93; cf.just before: breve quod caput, ardua cervix, v. 89, and brevis alvus,
Verg. G. 3, 80 (on the other hand, Nemes. 244:parvae alvi): mus,
Ov. F. 2, 574:forma (sc. pueri in stellionem mutati),
id. M. 5, 457.—So, lapathi herba,
Hor. S. 2, 4, 29 (brevis = parva, non excrescens in altum, Schol. Cruqu.):folia breviora,
id. Ep. 1, 19, 26 (minor corona, Schol. Cruqu.):census,
id. C. 2, 15, 13:pondus,
id. S. 2, 2, 37:impensa,
Ov. H. 7, 188 Ruhnk.:sigillum,
id. M. 6, 86:insulae,
Pall. 1, 28, 1; cf. Juv. 1, 73: vasculum, Pall. Apr. 8, 4:offulae,
id. 1, 29, 4:pantheris in candido breves macularum oculi,
Plin. 8, 17, 23, § 62.—With nom. abstr.:breve in exiguo marmore nomen ero,
Prop. 2, 1, 72; Sen. Oedip. 935.—So, pondus, Hor. S. 2, 2, 37 al.—Hence, brĕ-vĭter, adv., shortly, briefly, etc.Of space (acc. to I.) (rare): seu libeat, curvo brevius convertere gyro, shorter, i. e. in a smaller circle, Tib. 4, 1, 94:2.parvo brevius quam totus,
a little less than the whole, Plin. 2, 67, 67, § 168:Sarmatae, omisso arcu, quo brevius valent, contis gladiisque ruerent,
Tac. A. 6, 35.—Far more freq. in prose and poetry,(Acc. to II. A. b. and c.) Of time, in a short time.a.In gen.:b.iratum breviter vites, inimicum diu, Publ. Syr. v. 249 Rib.: sapiens, cum breviter et strictim colore atque vultu motus est,
Gell. 19, 1, 20.—Esp.(α).In expression, briefly, in brief, in few words, concisely, summarily:(β).sed breviter paucis praestat comprendere multa,
Lucr. 6, 1082: multa breviter et commode dicta (sc. apophthegmata; cf. Cic. Off. 1, 29, 104) memoriae mandabam, Cic. Lael. 1, 1:rem totam breviter cognoscite,
id. Verr. 2, 2, 69, § 169; 2, 3, 27, § 67; so id. de Or. 2, 83, 340:summatim breviterque describere,
id. Or. 15, 50:breviter tangere,
id. Off. 3, 2, 8 Beier N. cr.:breviter et modice disserere,
Sall. J. 111, 1:adicere aliquid,
Quint. 9, 3, 100; cf. also Verg. A. 2, 11; 4, 632; 6, 321; Ov. M. 2, 783:omnia soli Forsan Pacuvio breviter dabit (i.e. paucis testamenti verbis, quibus heres ex asse scribetur),
Juv. 12, 125 Web. (cf. id. 1, 68: beatum exiguis tabulis).— Comp., Cic. Fin. 4, 10, 26; Quint. 8, prooem. § 1; 8, 6, 61; 9, 2, 16; 10, 1, 49; 11, 1, 5 al.— Sup., Cic. N. D. 2, 1, 3; id. Div. 1, 32, 70; Quint. 1, 10, 1; 4, 2, 113 al.—Of syllables:quibus in verbis eae primae litterae sunt quae in sapiente atque felice, producte dicitur, in ceteris omnibus breviter,
Cic. Or. 48, 159. -
5 brevi
brĕvis, e, adj. (abl. breve, Varr. R. R. 2, 3, 2; comp. abl. breviore, Ov. Am. 2, 17, 22) [cf. brachus, Fest. p. 26], short, little, of small extent, in space and time (opp. longus; in space, in good class. prose, diff. from parvus, which designates that which fills a small space in length, breadth, and thickness; while brevis is used only of length in its different directions of breadth, height, or depth; and even of a circle, as merely a line, and without reference to the space enclosed, v. infra. In poets and postAug. prose brevis sometimes = parvus).I.Lit., in space.A.In distance, extent, short, little, small, narrow (opp. latus), Cic. Ac. 2, 29, 92:2.brevior via,
Nep. Eum. 8, 5; Tib. 1, 10, 4:via brevis,
Verg. E. 9, 23; Ov. M. 5, 253; Juv. 14, 223:cursus brevissimus,
Verg. A. 3, 507:brevius iter,
Ov. P. 1, 4, 32:cursu brevissimus Almo,
id. M. 14, 329:quid mihi, quod lato non separor aequore, prodest? Num minus haec nobis tam brevis obstat aqua?
so narrow a stream, id. H. 18, 174; cf.also brevis unda, opp. latum mare,
id. ib. 19, 141 and 142:non Asiam brevioris aquae disterminat usquam fluctus ab Europā,
Luc. 9, 957 (strictioris, Schol.); cf. id. 9, 317:brevissima terra,
Plin. Ep. 10, 69, 2:in Euboico scopulus brevis emicat altō Gurgite,
a small, narrow rock, Ov. M. 9, 226:brevibus Gyaris,
Juv. 1, 73:scis In breve te cogi (sc. libellum),
that you are closely rolled together, Hor. Ep. 1, 20, 8:quo brevius valent,
the nearer, the more powerful are they in conflict, Tac. A. 6, 35.—Trop. of the journey of life:B.quid est, quod in hoc tam exiguo vitae curriculo et tam brevi tantis nos in laboribus exerceamus?
Cic. Arch. 11, 28; cf.:vitae brevis cursus, gloriae sempiternus,
id. Sest. 21, 47:tum brevior dirae mortis aperta via est,
Tib. 1, 10, 4.—And poet. of the thread of life:fila vitae breviora,
Ov. Tr. 5, 10, 46. —In height, short, small, low (opp. altus and sometimes longus);C.of the human figure: sed sedebat judex L. Aurifex, brevior ipse quam testis,
Cic. de Or. 2, 60, 245:ut statura breves in digitos eriguntur,
Quint. 2, 3, 8:forma,
Ov. M. 5, 457:(puella) longa brevisque,
id. Am. 2, 4, 36:brevis corpore,
Suet. Galb. 3;id. Vit. Hor.—Of a maiden changed to a boy: et incomptis brevior mensura capillis,
Ov. M. 9, 789.—Of other things: ut pleraque Alpium ab Italiā sicut breviora, ita arrectiora sunt,
lower, Liv. 21, 35, 11:brevior ilex,
Sen. Herc. Oet. 1641:mus,
little, Ov. F. 2, 574. —In depth, small, little, shallow (opp. profundus):2.puteus,
Juv. 3, 226:vada,
Verg. A. 5, 221; Sen. Agam. 570.—Hence, subst.: brĕvia, ium, n., as in Gr. ta brachea, shallow places, shallows, shoals:tris Eurus ab alto In brevia et syrtis urget,
Verg. A. 1, 111 (brevia vadosa dicit, per quae vadi pedibus potest, Serv.); Luc. 9, 338: neque discerni poterant incerta ab solidis, brevia a profundis, Tac. A. 1, 70:brevia litorum,
id. ib. 6, 33 fin. —Perh. also in sing.:breve,
Tac. A. 14, 29 Draeg. ad loc. (Ritter, brevia; al. breve litus).—Trop.:D.brevia, in quibus volutatur, incerta, ancipitia,
difficulties, Sen. Ep. 22, 7.—Of the line of a circle:II.ubi circulus (i.e. arcticus) axem Ultimus extremum spatioque brevissimus ambit,
makes the shortest path, Ov. M. 2, 517; cf.of similar orbits, of stars: absides breviores,
Plin. 2. 15, 13, §63.—Of the circular course of a horse on the track: discit gyro breviore flecti,
Sen. Hippol. 314. —Transf., of time.A. 1.In gen.:2.quanto, nox, fuisti longior hac proxumā, Tanto brevior dies ut fiat faciam,
Plaut. Am. 1, 3, 51:breve spatium'st perferundi quae minitas mihi,
id. Capt. 3, 5, 85:brevis hora,
Lucr. 4, 179; so Ov. M. 4, 696: Pa. Brevin' an longinquo sermone? Mi. Tribus verbis, Plaut. Mil. 4, 2, 30:occasio,
Ter. Eun. 3, 5, 57; Phaedr. 5, 8, 5:brevis hic est fructus homulleis,
short is this enjoyment for little men, Lucr. 3, 927; cf.:MORS. PERFECIT. TVA. VT. TIBE. ESSENT. OMNIA. BREVIA. HONOS. FAMA. VIRTVSQVE. GLORIA. ATQVE. INGENIVM.,
Inscr. Orell. 558:omnia brevia tolerabilia esse debent,
Cic. Lael. 27, 104; id. Fin. 1, 12, 40; 2, 29, 94; id. Tusc. 1, 39, 94; Sen. Ira, 3, 43, 5:quoniam vita brevis est, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3; so,vitae summa brevis spem nos vetat incohare longam,
Hor. C. 1, 4, 15; cf. id. ib. 1, 11, 6:aut omnia breviora aliquanto fuere, aut Saguntum principio anni captum,
occupied a shorter time, Liv. 21, 15, 5:brevissimum tempus,
id. 5, 6, 7:detrimentum,
Quint. 11, 1, 10:arbitrium mortis,
Tac. A. 15, 60:breves populi Romani amores,
id. ib. 2, 41:tempus,
Suet. Ner. 20 al.:nobis quom semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormienda,
Cat. 5, 5:fructus,
Lucr. 3, 914:aevum,
Hor. C. 2, 16, 17; id. S. 2, 6, 97; id. Ep. 2, 1, 144; Plin. Pan. 78, 2:anni,
Hor. C. 4, 13, 22:ver,
Ov. M. 1, 118; 10, 85:flores rosae,
quickly withering, short-lived, Hor. C. 2, 3, 13:lilium,
id. ib. 1, 36, 16:cena,
frugal, id. Ep. 1, 14, 35:mensa,
id. A. P. 198:dominus,
living but a short time, id. C. 2, 14, 24:stultitia,
id. ib. 4, 12, 27:ira furor brevis est,
id. Ep. 1, 2, 62:actio brevis atque concisa,
Quint. 6, 4, 2:somnus,
Sen. Troad. 441:nec gratius quicquam decore nec brevius,
nothing is more acceptable, but nothing more perishable, fading, than beauty, Suet. Dom. 18:domus,
Sen. Hippol. 762:fortuna,
Sil. 4, 734.—Esp.a.Comp. brevius, with subj. clause, shorter, i.e. easier, more convenient:b.brevius visum urbana crimina incipi, quorum obvii testes erant,
Tac. A. 13, 43: modo ne existimes brevius esse ab urbe mitti, Trag. ap. Plin. Ep. 10, 40 (49), 3.—In brevi spatio, brevi spatio, in brevi tempore, brevi tempore, and absol. brevi or in brevi, in a short time, shortly (before or after) (brevi tempore and brevi are class.; the latter, as in Gr. en brachei, to be considered as neuter, without supplying tempore):c.inque brevi spatio mutantur saecla animantum,
Lucr. 2, 77; so Ter. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Claud. 12; id. Ner. 30; cf.:in multo breviore temporis spatio,
id. Aug. 22:multa brevi spatio simulacra geruntur,
Lucr. 4, 160; Sall. J. 87, 3:spatio brevi,
Hor. C. 1, 11, 6:res publica per vos brevi tempore jus suum recuperabit,
Cic. Fam. 12, 2, 3; 5, 21, 2; id. Tusc. 2, 2, 5; Caes. B. G. 1, 40, 11; Nep. Milt. 2, 1; id. Them. 1, 4; Suet. Caes. 3:sic ille affectus, brevi postea est mortuus,
soon after, Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142 (Zumpt;acc. to MSS. perbrevi).—So brevi post = paulo post: brevi post Marcellus Romam venit,
Liv. 33, 37, 9; 24, 3, 14:brevi deinde,
id. 24, 4, 9: (Britanni) tantum usu cotidiano et exercitatione efficiunt, uti in declivi ac praecipiti loco incitatos equos sustinere et brevi ( in a short time, i.e. with great rapidity) moderari ac flectere consuerint, Caes. B. G. 4, 33 fin. Herz. and Held.:fama tanti facinoris per omnem Africam brevi divolgatur,
Sall. J. 13, 1; Nep. Them. 4, 4:mirantur tam brevi rem Romanam crevisse,
Liv. 1, 9, 9:brevi omnia subegit,
Suet. Caes. 34; so id. Aug. 17; 65; id. Vesp. 5; id. Gram. 3; Gell. 1, 15, 18: scire in brevi, Afran. ap. Charis. p. 186 P.; Flor. 1, 1, 15.—Brevi, a short time, a little while: [p. 251] cunctatusque brevi, contortam viribus hastam in Persea misit, Ov. M. 5, 32; cf.:d.illa brevi spatio silet,
id. ib. 7, 307; so,* breve,
Cat. 61, 187.—Ad breve, for a short time, Suet. Tib. 68; cf.:B.ad breve quoddam tempus,
Cic. Cat. 1, 13, 31.—Transf. to things done or taking place in a short time; so most freq.1.Of discourse, short, brief, concise (most freq. in Cic. and Quint.):2.narratio,
Cic. Inv. 1, 20, 28; id. de Or. 3, 50, 196: laudatio;comprehensio et ambitus ille verborum erat apud illum contractus et brevis,
id. Brut. 44, 162; cf. id. de Or. 2, 80, 326:nunc venio ad illa tua brevia: et primum illud, quo nihil potest esse brevius: bonum omne laudabile, etc.,
id. Fin. 4, 18, 48:quam falsa re! quam brevia responsu!
id. Clu. 59, 164: urbanitas est virtus quaedam in breve dictum coacta, Dom. Mars. ap. Quint. 6, 3, 104:Homerus brevem eloquentiam Menelao dedit,
Quint. 12, 10, 64 (brevis = ou polumuthos, Hom. Il. 3, 214):breviores commentarii,
Quint. 3, 8, 58:annotatio,
id. 10, 7, 31:brevia illa atque concisa,
id. 10, 7, 10; so,sententiae,
id. 10, 1, 60:causae,
id. 6, 1, 8:docendi compendia,
id. 1, 1, 24:comprehensiones,
id. 12, 2, 19:quod ut brevissimo pateat exemplo,
id. 3, 6, 10: commendatio, requiring few words, i.e. moderate, Plin. 11, 42, 97, § 240.— Meton. of a speaker or orator, brief:multos imitatio brevitatis decipit, ut cum se breves putent esse, longissimi sint,
Cic. Inv. 1, 20, 38:brevior in scribendo,
id. Att. 5, 6, 2:brevis esse laboro, Obscurus fio,
Hor. A. P. 25:in eloquendo brevis,
Quint. 10, 1, 63:densus et brevis et semper instans sibi Thucydides,
id. 10, 1, 73.—Hence, brĕvī, adv., briefly, in few words (freq. and class.):brevi pro breviter M. Tullius de Orat. ad Quintum fratrem (1, 8, 34): ac ne plura quidem quae sunt innumerabilia consecter, comprehendam brevi,
Charis. p. 176 P.:id percurram brevi,
Cic. Caecin. 32, 94:aliquid explicare,
id. Planc. 40, 95 Wund.:circumscribere et definire,
id. Sest. 45, 97; so id. ib. 5, 12 Orell. N. cr.; id. Fin. 1, 17, 55:complecti,
id. de Or. 1, 42, 190:exponere,
id. ib. 1, 46, 203:reprehendere,
id. Inv. 1, 9, 12:reddere,
id. Leg. 2, 14, 34:respondere,
id. Fam. 3, 8, 1:perscribere,
id. ib. 4, 5, 1; so Auct. Her. 4, 26, 35; 35, 47 al.; cf.:in brevi,
Quint. 9, 4, 32.—So once in epistolary style: breve facere, to be short or brief:quid scribam? breve faciam,
Cic. Att. 11, 7, 6; cf.:longum est ea dicere, sed hoc breve dicam,
id. Sest. 5, 12.—Once, in breve cogere (diff. from I. A.), to comprise in few words, bring into a small compass:in breve coactae causae,
Liv. 39, 47, 5; cf.:in breve coactio causae,
Gai. Inst. 4, 15.— In late Lat. subst.: brĕvis, is, m. (sc. liber—acc. to another reading, brĕve, is, n.), a short catalogue, summary, = breviarium:brevis nominum,
Vop. Aur. 36; so id. Bonos. 15; Lampr. Alex. Sev. 21; Hier. Ep. 5, n. 2 al.—Of a short syllable;C.rarely as adj.: Syllaba longa brevi subjecta vocatur iambus,
Hor. A. P. 251:a brevis, gre brevis, faciet tamen longam priorem,
Quint. 9, 4, 86 et saep.—More freq. subst.: brĕvis, is, f. (sc. syllaba):dactylus, qui est e longā et duabus brevibus,
Cic. Or. 64, 217 sq.:in fine pro longā accipi brevem,
Quint. 9, 4, 93; 9, 4, 86:plurimum habent celeritatis breves,
id. 9, 4, 91.—Hence also once of a syllable long by position, but pronounced short: indoctus dicimus brevi primā litterā, insanus productā: inhumanus brevi, infelix longā,
Cic. Or. 48, 159 Meyer N. cr.; cf. Gell. 2, 17 sqq., and Schütz Lex. Cic. s. v. brevis.—For parvus, exiguus, little, small:1.exigua pars brevisque,
Lucr. 5, 591:Canidia brevibus implicata viperis,
Hor. Epod. 5, 15:Alecto brevibus torquata colubris,
Ov. H. 2, 119:brevi latere ac pede longo est,
Hor. S. 1, 2, 93; cf.just before: breve quod caput, ardua cervix, v. 89, and brevis alvus,
Verg. G. 3, 80 (on the other hand, Nemes. 244:parvae alvi): mus,
Ov. F. 2, 574:forma (sc. pueri in stellionem mutati),
id. M. 5, 457.—So, lapathi herba,
Hor. S. 2, 4, 29 (brevis = parva, non excrescens in altum, Schol. Cruqu.):folia breviora,
id. Ep. 1, 19, 26 (minor corona, Schol. Cruqu.):census,
id. C. 2, 15, 13:pondus,
id. S. 2, 2, 37:impensa,
Ov. H. 7, 188 Ruhnk.:sigillum,
id. M. 6, 86:insulae,
Pall. 1, 28, 1; cf. Juv. 1, 73: vasculum, Pall. Apr. 8, 4:offulae,
id. 1, 29, 4:pantheris in candido breves macularum oculi,
Plin. 8, 17, 23, § 62.—With nom. abstr.:breve in exiguo marmore nomen ero,
Prop. 2, 1, 72; Sen. Oedip. 935.—So, pondus, Hor. S. 2, 2, 37 al.—Hence, brĕ-vĭter, adv., shortly, briefly, etc.Of space (acc. to I.) (rare): seu libeat, curvo brevius convertere gyro, shorter, i. e. in a smaller circle, Tib. 4, 1, 94:2.parvo brevius quam totus,
a little less than the whole, Plin. 2, 67, 67, § 168:Sarmatae, omisso arcu, quo brevius valent, contis gladiisque ruerent,
Tac. A. 6, 35.—Far more freq. in prose and poetry,(Acc. to II. A. b. and c.) Of time, in a short time.a.In gen.:b.iratum breviter vites, inimicum diu, Publ. Syr. v. 249 Rib.: sapiens, cum breviter et strictim colore atque vultu motus est,
Gell. 19, 1, 20.—Esp.(α).In expression, briefly, in brief, in few words, concisely, summarily:(β).sed breviter paucis praestat comprendere multa,
Lucr. 6, 1082: multa breviter et commode dicta (sc. apophthegmata; cf. Cic. Off. 1, 29, 104) memoriae mandabam, Cic. Lael. 1, 1:rem totam breviter cognoscite,
id. Verr. 2, 2, 69, § 169; 2, 3, 27, § 67; so id. de Or. 2, 83, 340:summatim breviterque describere,
id. Or. 15, 50:breviter tangere,
id. Off. 3, 2, 8 Beier N. cr.:breviter et modice disserere,
Sall. J. 111, 1:adicere aliquid,
Quint. 9, 3, 100; cf. also Verg. A. 2, 11; 4, 632; 6, 321; Ov. M. 2, 783:omnia soli Forsan Pacuvio breviter dabit (i.e. paucis testamenti verbis, quibus heres ex asse scribetur),
Juv. 12, 125 Web. (cf. id. 1, 68: beatum exiguis tabulis).— Comp., Cic. Fin. 4, 10, 26; Quint. 8, prooem. § 1; 8, 6, 61; 9, 2, 16; 10, 1, 49; 11, 1, 5 al.— Sup., Cic. N. D. 2, 1, 3; id. Div. 1, 32, 70; Quint. 1, 10, 1; 4, 2, 113 al.—Of syllables:quibus in verbis eae primae litterae sunt quae in sapiente atque felice, producte dicitur, in ceteris omnibus breviter,
Cic. Or. 48, 159. -
6 brevia
brĕvis, e, adj. (abl. breve, Varr. R. R. 2, 3, 2; comp. abl. breviore, Ov. Am. 2, 17, 22) [cf. brachus, Fest. p. 26], short, little, of small extent, in space and time (opp. longus; in space, in good class. prose, diff. from parvus, which designates that which fills a small space in length, breadth, and thickness; while brevis is used only of length in its different directions of breadth, height, or depth; and even of a circle, as merely a line, and without reference to the space enclosed, v. infra. In poets and postAug. prose brevis sometimes = parvus).I.Lit., in space.A.In distance, extent, short, little, small, narrow (opp. latus), Cic. Ac. 2, 29, 92:2.brevior via,
Nep. Eum. 8, 5; Tib. 1, 10, 4:via brevis,
Verg. E. 9, 23; Ov. M. 5, 253; Juv. 14, 223:cursus brevissimus,
Verg. A. 3, 507:brevius iter,
Ov. P. 1, 4, 32:cursu brevissimus Almo,
id. M. 14, 329:quid mihi, quod lato non separor aequore, prodest? Num minus haec nobis tam brevis obstat aqua?
so narrow a stream, id. H. 18, 174; cf.also brevis unda, opp. latum mare,
id. ib. 19, 141 and 142:non Asiam brevioris aquae disterminat usquam fluctus ab Europā,
Luc. 9, 957 (strictioris, Schol.); cf. id. 9, 317:brevissima terra,
Plin. Ep. 10, 69, 2:in Euboico scopulus brevis emicat altō Gurgite,
a small, narrow rock, Ov. M. 9, 226:brevibus Gyaris,
Juv. 1, 73:scis In breve te cogi (sc. libellum),
that you are closely rolled together, Hor. Ep. 1, 20, 8:quo brevius valent,
the nearer, the more powerful are they in conflict, Tac. A. 6, 35.—Trop. of the journey of life:B.quid est, quod in hoc tam exiguo vitae curriculo et tam brevi tantis nos in laboribus exerceamus?
Cic. Arch. 11, 28; cf.:vitae brevis cursus, gloriae sempiternus,
id. Sest. 21, 47:tum brevior dirae mortis aperta via est,
Tib. 1, 10, 4.—And poet. of the thread of life:fila vitae breviora,
Ov. Tr. 5, 10, 46. —In height, short, small, low (opp. altus and sometimes longus);C.of the human figure: sed sedebat judex L. Aurifex, brevior ipse quam testis,
Cic. de Or. 2, 60, 245:ut statura breves in digitos eriguntur,
Quint. 2, 3, 8:forma,
Ov. M. 5, 457:(puella) longa brevisque,
id. Am. 2, 4, 36:brevis corpore,
Suet. Galb. 3;id. Vit. Hor.—Of a maiden changed to a boy: et incomptis brevior mensura capillis,
Ov. M. 9, 789.—Of other things: ut pleraque Alpium ab Italiā sicut breviora, ita arrectiora sunt,
lower, Liv. 21, 35, 11:brevior ilex,
Sen. Herc. Oet. 1641:mus,
little, Ov. F. 2, 574. —In depth, small, little, shallow (opp. profundus):2.puteus,
Juv. 3, 226:vada,
Verg. A. 5, 221; Sen. Agam. 570.—Hence, subst.: brĕvia, ium, n., as in Gr. ta brachea, shallow places, shallows, shoals:tris Eurus ab alto In brevia et syrtis urget,
Verg. A. 1, 111 (brevia vadosa dicit, per quae vadi pedibus potest, Serv.); Luc. 9, 338: neque discerni poterant incerta ab solidis, brevia a profundis, Tac. A. 1, 70:brevia litorum,
id. ib. 6, 33 fin. —Perh. also in sing.:breve,
Tac. A. 14, 29 Draeg. ad loc. (Ritter, brevia; al. breve litus).—Trop.:D.brevia, in quibus volutatur, incerta, ancipitia,
difficulties, Sen. Ep. 22, 7.—Of the line of a circle:II.ubi circulus (i.e. arcticus) axem Ultimus extremum spatioque brevissimus ambit,
makes the shortest path, Ov. M. 2, 517; cf.of similar orbits, of stars: absides breviores,
Plin. 2. 15, 13, §63.—Of the circular course of a horse on the track: discit gyro breviore flecti,
Sen. Hippol. 314. —Transf., of time.A. 1.In gen.:2.quanto, nox, fuisti longior hac proxumā, Tanto brevior dies ut fiat faciam,
Plaut. Am. 1, 3, 51:breve spatium'st perferundi quae minitas mihi,
id. Capt. 3, 5, 85:brevis hora,
Lucr. 4, 179; so Ov. M. 4, 696: Pa. Brevin' an longinquo sermone? Mi. Tribus verbis, Plaut. Mil. 4, 2, 30:occasio,
Ter. Eun. 3, 5, 57; Phaedr. 5, 8, 5:brevis hic est fructus homulleis,
short is this enjoyment for little men, Lucr. 3, 927; cf.:MORS. PERFECIT. TVA. VT. TIBE. ESSENT. OMNIA. BREVIA. HONOS. FAMA. VIRTVSQVE. GLORIA. ATQVE. INGENIVM.,
Inscr. Orell. 558:omnia brevia tolerabilia esse debent,
Cic. Lael. 27, 104; id. Fin. 1, 12, 40; 2, 29, 94; id. Tusc. 1, 39, 94; Sen. Ira, 3, 43, 5:quoniam vita brevis est, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3; so,vitae summa brevis spem nos vetat incohare longam,
Hor. C. 1, 4, 15; cf. id. ib. 1, 11, 6:aut omnia breviora aliquanto fuere, aut Saguntum principio anni captum,
occupied a shorter time, Liv. 21, 15, 5:brevissimum tempus,
id. 5, 6, 7:detrimentum,
Quint. 11, 1, 10:arbitrium mortis,
Tac. A. 15, 60:breves populi Romani amores,
id. ib. 2, 41:tempus,
Suet. Ner. 20 al.:nobis quom semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormienda,
Cat. 5, 5:fructus,
Lucr. 3, 914:aevum,
Hor. C. 2, 16, 17; id. S. 2, 6, 97; id. Ep. 2, 1, 144; Plin. Pan. 78, 2:anni,
Hor. C. 4, 13, 22:ver,
Ov. M. 1, 118; 10, 85:flores rosae,
quickly withering, short-lived, Hor. C. 2, 3, 13:lilium,
id. ib. 1, 36, 16:cena,
frugal, id. Ep. 1, 14, 35:mensa,
id. A. P. 198:dominus,
living but a short time, id. C. 2, 14, 24:stultitia,
id. ib. 4, 12, 27:ira furor brevis est,
id. Ep. 1, 2, 62:actio brevis atque concisa,
Quint. 6, 4, 2:somnus,
Sen. Troad. 441:nec gratius quicquam decore nec brevius,
nothing is more acceptable, but nothing more perishable, fading, than beauty, Suet. Dom. 18:domus,
Sen. Hippol. 762:fortuna,
Sil. 4, 734.—Esp.a.Comp. brevius, with subj. clause, shorter, i.e. easier, more convenient:b.brevius visum urbana crimina incipi, quorum obvii testes erant,
Tac. A. 13, 43: modo ne existimes brevius esse ab urbe mitti, Trag. ap. Plin. Ep. 10, 40 (49), 3.—In brevi spatio, brevi spatio, in brevi tempore, brevi tempore, and absol. brevi or in brevi, in a short time, shortly (before or after) (brevi tempore and brevi are class.; the latter, as in Gr. en brachei, to be considered as neuter, without supplying tempore):c.inque brevi spatio mutantur saecla animantum,
Lucr. 2, 77; so Ter. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Claud. 12; id. Ner. 30; cf.:in multo breviore temporis spatio,
id. Aug. 22:multa brevi spatio simulacra geruntur,
Lucr. 4, 160; Sall. J. 87, 3:spatio brevi,
Hor. C. 1, 11, 6:res publica per vos brevi tempore jus suum recuperabit,
Cic. Fam. 12, 2, 3; 5, 21, 2; id. Tusc. 2, 2, 5; Caes. B. G. 1, 40, 11; Nep. Milt. 2, 1; id. Them. 1, 4; Suet. Caes. 3:sic ille affectus, brevi postea est mortuus,
soon after, Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142 (Zumpt;acc. to MSS. perbrevi).—So brevi post = paulo post: brevi post Marcellus Romam venit,
Liv. 33, 37, 9; 24, 3, 14:brevi deinde,
id. 24, 4, 9: (Britanni) tantum usu cotidiano et exercitatione efficiunt, uti in declivi ac praecipiti loco incitatos equos sustinere et brevi ( in a short time, i.e. with great rapidity) moderari ac flectere consuerint, Caes. B. G. 4, 33 fin. Herz. and Held.:fama tanti facinoris per omnem Africam brevi divolgatur,
Sall. J. 13, 1; Nep. Them. 4, 4:mirantur tam brevi rem Romanam crevisse,
Liv. 1, 9, 9:brevi omnia subegit,
Suet. Caes. 34; so id. Aug. 17; 65; id. Vesp. 5; id. Gram. 3; Gell. 1, 15, 18: scire in brevi, Afran. ap. Charis. p. 186 P.; Flor. 1, 1, 15.—Brevi, a short time, a little while: [p. 251] cunctatusque brevi, contortam viribus hastam in Persea misit, Ov. M. 5, 32; cf.:d.illa brevi spatio silet,
id. ib. 7, 307; so,* breve,
Cat. 61, 187.—Ad breve, for a short time, Suet. Tib. 68; cf.:B.ad breve quoddam tempus,
Cic. Cat. 1, 13, 31.—Transf. to things done or taking place in a short time; so most freq.1.Of discourse, short, brief, concise (most freq. in Cic. and Quint.):2.narratio,
Cic. Inv. 1, 20, 28; id. de Or. 3, 50, 196: laudatio;comprehensio et ambitus ille verborum erat apud illum contractus et brevis,
id. Brut. 44, 162; cf. id. de Or. 2, 80, 326:nunc venio ad illa tua brevia: et primum illud, quo nihil potest esse brevius: bonum omne laudabile, etc.,
id. Fin. 4, 18, 48:quam falsa re! quam brevia responsu!
id. Clu. 59, 164: urbanitas est virtus quaedam in breve dictum coacta, Dom. Mars. ap. Quint. 6, 3, 104:Homerus brevem eloquentiam Menelao dedit,
Quint. 12, 10, 64 (brevis = ou polumuthos, Hom. Il. 3, 214):breviores commentarii,
Quint. 3, 8, 58:annotatio,
id. 10, 7, 31:brevia illa atque concisa,
id. 10, 7, 10; so,sententiae,
id. 10, 1, 60:causae,
id. 6, 1, 8:docendi compendia,
id. 1, 1, 24:comprehensiones,
id. 12, 2, 19:quod ut brevissimo pateat exemplo,
id. 3, 6, 10: commendatio, requiring few words, i.e. moderate, Plin. 11, 42, 97, § 240.— Meton. of a speaker or orator, brief:multos imitatio brevitatis decipit, ut cum se breves putent esse, longissimi sint,
Cic. Inv. 1, 20, 38:brevior in scribendo,
id. Att. 5, 6, 2:brevis esse laboro, Obscurus fio,
Hor. A. P. 25:in eloquendo brevis,
Quint. 10, 1, 63:densus et brevis et semper instans sibi Thucydides,
id. 10, 1, 73.—Hence, brĕvī, adv., briefly, in few words (freq. and class.):brevi pro breviter M. Tullius de Orat. ad Quintum fratrem (1, 8, 34): ac ne plura quidem quae sunt innumerabilia consecter, comprehendam brevi,
Charis. p. 176 P.:id percurram brevi,
Cic. Caecin. 32, 94:aliquid explicare,
id. Planc. 40, 95 Wund.:circumscribere et definire,
id. Sest. 45, 97; so id. ib. 5, 12 Orell. N. cr.; id. Fin. 1, 17, 55:complecti,
id. de Or. 1, 42, 190:exponere,
id. ib. 1, 46, 203:reprehendere,
id. Inv. 1, 9, 12:reddere,
id. Leg. 2, 14, 34:respondere,
id. Fam. 3, 8, 1:perscribere,
id. ib. 4, 5, 1; so Auct. Her. 4, 26, 35; 35, 47 al.; cf.:in brevi,
Quint. 9, 4, 32.—So once in epistolary style: breve facere, to be short or brief:quid scribam? breve faciam,
Cic. Att. 11, 7, 6; cf.:longum est ea dicere, sed hoc breve dicam,
id. Sest. 5, 12.—Once, in breve cogere (diff. from I. A.), to comprise in few words, bring into a small compass:in breve coactae causae,
Liv. 39, 47, 5; cf.:in breve coactio causae,
Gai. Inst. 4, 15.— In late Lat. subst.: brĕvis, is, m. (sc. liber—acc. to another reading, brĕve, is, n.), a short catalogue, summary, = breviarium:brevis nominum,
Vop. Aur. 36; so id. Bonos. 15; Lampr. Alex. Sev. 21; Hier. Ep. 5, n. 2 al.—Of a short syllable;C.rarely as adj.: Syllaba longa brevi subjecta vocatur iambus,
Hor. A. P. 251:a brevis, gre brevis, faciet tamen longam priorem,
Quint. 9, 4, 86 et saep.—More freq. subst.: brĕvis, is, f. (sc. syllaba):dactylus, qui est e longā et duabus brevibus,
Cic. Or. 64, 217 sq.:in fine pro longā accipi brevem,
Quint. 9, 4, 93; 9, 4, 86:plurimum habent celeritatis breves,
id. 9, 4, 91.—Hence also once of a syllable long by position, but pronounced short: indoctus dicimus brevi primā litterā, insanus productā: inhumanus brevi, infelix longā,
Cic. Or. 48, 159 Meyer N. cr.; cf. Gell. 2, 17 sqq., and Schütz Lex. Cic. s. v. brevis.—For parvus, exiguus, little, small:1.exigua pars brevisque,
Lucr. 5, 591:Canidia brevibus implicata viperis,
Hor. Epod. 5, 15:Alecto brevibus torquata colubris,
Ov. H. 2, 119:brevi latere ac pede longo est,
Hor. S. 1, 2, 93; cf.just before: breve quod caput, ardua cervix, v. 89, and brevis alvus,
Verg. G. 3, 80 (on the other hand, Nemes. 244:parvae alvi): mus,
Ov. F. 2, 574:forma (sc. pueri in stellionem mutati),
id. M. 5, 457.—So, lapathi herba,
Hor. S. 2, 4, 29 (brevis = parva, non excrescens in altum, Schol. Cruqu.):folia breviora,
id. Ep. 1, 19, 26 (minor corona, Schol. Cruqu.):census,
id. C. 2, 15, 13:pondus,
id. S. 2, 2, 37:impensa,
Ov. H. 7, 188 Ruhnk.:sigillum,
id. M. 6, 86:insulae,
Pall. 1, 28, 1; cf. Juv. 1, 73: vasculum, Pall. Apr. 8, 4:offulae,
id. 1, 29, 4:pantheris in candido breves macularum oculi,
Plin. 8, 17, 23, § 62.—With nom. abstr.:breve in exiguo marmore nomen ero,
Prop. 2, 1, 72; Sen. Oedip. 935.—So, pondus, Hor. S. 2, 2, 37 al.—Hence, brĕ-vĭter, adv., shortly, briefly, etc.Of space (acc. to I.) (rare): seu libeat, curvo brevius convertere gyro, shorter, i. e. in a smaller circle, Tib. 4, 1, 94:2.parvo brevius quam totus,
a little less than the whole, Plin. 2, 67, 67, § 168:Sarmatae, omisso arcu, quo brevius valent, contis gladiisque ruerent,
Tac. A. 6, 35.—Far more freq. in prose and poetry,(Acc. to II. A. b. and c.) Of time, in a short time.a.In gen.:b.iratum breviter vites, inimicum diu, Publ. Syr. v. 249 Rib.: sapiens, cum breviter et strictim colore atque vultu motus est,
Gell. 19, 1, 20.—Esp.(α).In expression, briefly, in brief, in few words, concisely, summarily:(β).sed breviter paucis praestat comprendere multa,
Lucr. 6, 1082: multa breviter et commode dicta (sc. apophthegmata; cf. Cic. Off. 1, 29, 104) memoriae mandabam, Cic. Lael. 1, 1:rem totam breviter cognoscite,
id. Verr. 2, 2, 69, § 169; 2, 3, 27, § 67; so id. de Or. 2, 83, 340:summatim breviterque describere,
id. Or. 15, 50:breviter tangere,
id. Off. 3, 2, 8 Beier N. cr.:breviter et modice disserere,
Sall. J. 111, 1:adicere aliquid,
Quint. 9, 3, 100; cf. also Verg. A. 2, 11; 4, 632; 6, 321; Ov. M. 2, 783:omnia soli Forsan Pacuvio breviter dabit (i.e. paucis testamenti verbis, quibus heres ex asse scribetur),
Juv. 12, 125 Web. (cf. id. 1, 68: beatum exiguis tabulis).— Comp., Cic. Fin. 4, 10, 26; Quint. 8, prooem. § 1; 8, 6, 61; 9, 2, 16; 10, 1, 49; 11, 1, 5 al.— Sup., Cic. N. D. 2, 1, 3; id. Div. 1, 32, 70; Quint. 1, 10, 1; 4, 2, 113 al.—Of syllables:quibus in verbis eae primae litterae sunt quae in sapiente atque felice, producte dicitur, in ceteris omnibus breviter,
Cic. Or. 48, 159. -
7 brevis
brĕvis, e, adj. (abl. breve, Varr. R. R. 2, 3, 2; comp. abl. breviore, Ov. Am. 2, 17, 22) [cf. brachus, Fest. p. 26], short, little, of small extent, in space and time (opp. longus; in space, in good class. prose, diff. from parvus, which designates that which fills a small space in length, breadth, and thickness; while brevis is used only of length in its different directions of breadth, height, or depth; and even of a circle, as merely a line, and without reference to the space enclosed, v. infra. In poets and postAug. prose brevis sometimes = parvus).I.Lit., in space.A.In distance, extent, short, little, small, narrow (opp. latus), Cic. Ac. 2, 29, 92:2.brevior via,
Nep. Eum. 8, 5; Tib. 1, 10, 4:via brevis,
Verg. E. 9, 23; Ov. M. 5, 253; Juv. 14, 223:cursus brevissimus,
Verg. A. 3, 507:brevius iter,
Ov. P. 1, 4, 32:cursu brevissimus Almo,
id. M. 14, 329:quid mihi, quod lato non separor aequore, prodest? Num minus haec nobis tam brevis obstat aqua?
so narrow a stream, id. H. 18, 174; cf.also brevis unda, opp. latum mare,
id. ib. 19, 141 and 142:non Asiam brevioris aquae disterminat usquam fluctus ab Europā,
Luc. 9, 957 (strictioris, Schol.); cf. id. 9, 317:brevissima terra,
Plin. Ep. 10, 69, 2:in Euboico scopulus brevis emicat altō Gurgite,
a small, narrow rock, Ov. M. 9, 226:brevibus Gyaris,
Juv. 1, 73:scis In breve te cogi (sc. libellum),
that you are closely rolled together, Hor. Ep. 1, 20, 8:quo brevius valent,
the nearer, the more powerful are they in conflict, Tac. A. 6, 35.—Trop. of the journey of life:B.quid est, quod in hoc tam exiguo vitae curriculo et tam brevi tantis nos in laboribus exerceamus?
Cic. Arch. 11, 28; cf.:vitae brevis cursus, gloriae sempiternus,
id. Sest. 21, 47:tum brevior dirae mortis aperta via est,
Tib. 1, 10, 4.—And poet. of the thread of life:fila vitae breviora,
Ov. Tr. 5, 10, 46. —In height, short, small, low (opp. altus and sometimes longus);C.of the human figure: sed sedebat judex L. Aurifex, brevior ipse quam testis,
Cic. de Or. 2, 60, 245:ut statura breves in digitos eriguntur,
Quint. 2, 3, 8:forma,
Ov. M. 5, 457:(puella) longa brevisque,
id. Am. 2, 4, 36:brevis corpore,
Suet. Galb. 3;id. Vit. Hor.—Of a maiden changed to a boy: et incomptis brevior mensura capillis,
Ov. M. 9, 789.—Of other things: ut pleraque Alpium ab Italiā sicut breviora, ita arrectiora sunt,
lower, Liv. 21, 35, 11:brevior ilex,
Sen. Herc. Oet. 1641:mus,
little, Ov. F. 2, 574. —In depth, small, little, shallow (opp. profundus):2.puteus,
Juv. 3, 226:vada,
Verg. A. 5, 221; Sen. Agam. 570.—Hence, subst.: brĕvia, ium, n., as in Gr. ta brachea, shallow places, shallows, shoals:tris Eurus ab alto In brevia et syrtis urget,
Verg. A. 1, 111 (brevia vadosa dicit, per quae vadi pedibus potest, Serv.); Luc. 9, 338: neque discerni poterant incerta ab solidis, brevia a profundis, Tac. A. 1, 70:brevia litorum,
id. ib. 6, 33 fin. —Perh. also in sing.:breve,
Tac. A. 14, 29 Draeg. ad loc. (Ritter, brevia; al. breve litus).—Trop.:D.brevia, in quibus volutatur, incerta, ancipitia,
difficulties, Sen. Ep. 22, 7.—Of the line of a circle:II.ubi circulus (i.e. arcticus) axem Ultimus extremum spatioque brevissimus ambit,
makes the shortest path, Ov. M. 2, 517; cf.of similar orbits, of stars: absides breviores,
Plin. 2. 15, 13, §63.—Of the circular course of a horse on the track: discit gyro breviore flecti,
Sen. Hippol. 314. —Transf., of time.A. 1.In gen.:2.quanto, nox, fuisti longior hac proxumā, Tanto brevior dies ut fiat faciam,
Plaut. Am. 1, 3, 51:breve spatium'st perferundi quae minitas mihi,
id. Capt. 3, 5, 85:brevis hora,
Lucr. 4, 179; so Ov. M. 4, 696: Pa. Brevin' an longinquo sermone? Mi. Tribus verbis, Plaut. Mil. 4, 2, 30:occasio,
Ter. Eun. 3, 5, 57; Phaedr. 5, 8, 5:brevis hic est fructus homulleis,
short is this enjoyment for little men, Lucr. 3, 927; cf.:MORS. PERFECIT. TVA. VT. TIBE. ESSENT. OMNIA. BREVIA. HONOS. FAMA. VIRTVSQVE. GLORIA. ATQVE. INGENIVM.,
Inscr. Orell. 558:omnia brevia tolerabilia esse debent,
Cic. Lael. 27, 104; id. Fin. 1, 12, 40; 2, 29, 94; id. Tusc. 1, 39, 94; Sen. Ira, 3, 43, 5:quoniam vita brevis est, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3; so,vitae summa brevis spem nos vetat incohare longam,
Hor. C. 1, 4, 15; cf. id. ib. 1, 11, 6:aut omnia breviora aliquanto fuere, aut Saguntum principio anni captum,
occupied a shorter time, Liv. 21, 15, 5:brevissimum tempus,
id. 5, 6, 7:detrimentum,
Quint. 11, 1, 10:arbitrium mortis,
Tac. A. 15, 60:breves populi Romani amores,
id. ib. 2, 41:tempus,
Suet. Ner. 20 al.:nobis quom semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormienda,
Cat. 5, 5:fructus,
Lucr. 3, 914:aevum,
Hor. C. 2, 16, 17; id. S. 2, 6, 97; id. Ep. 2, 1, 144; Plin. Pan. 78, 2:anni,
Hor. C. 4, 13, 22:ver,
Ov. M. 1, 118; 10, 85:flores rosae,
quickly withering, short-lived, Hor. C. 2, 3, 13:lilium,
id. ib. 1, 36, 16:cena,
frugal, id. Ep. 1, 14, 35:mensa,
id. A. P. 198:dominus,
living but a short time, id. C. 2, 14, 24:stultitia,
id. ib. 4, 12, 27:ira furor brevis est,
id. Ep. 1, 2, 62:actio brevis atque concisa,
Quint. 6, 4, 2:somnus,
Sen. Troad. 441:nec gratius quicquam decore nec brevius,
nothing is more acceptable, but nothing more perishable, fading, than beauty, Suet. Dom. 18:domus,
Sen. Hippol. 762:fortuna,
Sil. 4, 734.—Esp.a.Comp. brevius, with subj. clause, shorter, i.e. easier, more convenient:b.brevius visum urbana crimina incipi, quorum obvii testes erant,
Tac. A. 13, 43: modo ne existimes brevius esse ab urbe mitti, Trag. ap. Plin. Ep. 10, 40 (49), 3.—In brevi spatio, brevi spatio, in brevi tempore, brevi tempore, and absol. brevi or in brevi, in a short time, shortly (before or after) (brevi tempore and brevi are class.; the latter, as in Gr. en brachei, to be considered as neuter, without supplying tempore):c.inque brevi spatio mutantur saecla animantum,
Lucr. 2, 77; so Ter. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Claud. 12; id. Ner. 30; cf.:in multo breviore temporis spatio,
id. Aug. 22:multa brevi spatio simulacra geruntur,
Lucr. 4, 160; Sall. J. 87, 3:spatio brevi,
Hor. C. 1, 11, 6:res publica per vos brevi tempore jus suum recuperabit,
Cic. Fam. 12, 2, 3; 5, 21, 2; id. Tusc. 2, 2, 5; Caes. B. G. 1, 40, 11; Nep. Milt. 2, 1; id. Them. 1, 4; Suet. Caes. 3:sic ille affectus, brevi postea est mortuus,
soon after, Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142 (Zumpt;acc. to MSS. perbrevi).—So brevi post = paulo post: brevi post Marcellus Romam venit,
Liv. 33, 37, 9; 24, 3, 14:brevi deinde,
id. 24, 4, 9: (Britanni) tantum usu cotidiano et exercitatione efficiunt, uti in declivi ac praecipiti loco incitatos equos sustinere et brevi ( in a short time, i.e. with great rapidity) moderari ac flectere consuerint, Caes. B. G. 4, 33 fin. Herz. and Held.:fama tanti facinoris per omnem Africam brevi divolgatur,
Sall. J. 13, 1; Nep. Them. 4, 4:mirantur tam brevi rem Romanam crevisse,
Liv. 1, 9, 9:brevi omnia subegit,
Suet. Caes. 34; so id. Aug. 17; 65; id. Vesp. 5; id. Gram. 3; Gell. 1, 15, 18: scire in brevi, Afran. ap. Charis. p. 186 P.; Flor. 1, 1, 15.—Brevi, a short time, a little while: [p. 251] cunctatusque brevi, contortam viribus hastam in Persea misit, Ov. M. 5, 32; cf.:d.illa brevi spatio silet,
id. ib. 7, 307; so,* breve,
Cat. 61, 187.—Ad breve, for a short time, Suet. Tib. 68; cf.:B.ad breve quoddam tempus,
Cic. Cat. 1, 13, 31.—Transf. to things done or taking place in a short time; so most freq.1.Of discourse, short, brief, concise (most freq. in Cic. and Quint.):2.narratio,
Cic. Inv. 1, 20, 28; id. de Or. 3, 50, 196: laudatio;comprehensio et ambitus ille verborum erat apud illum contractus et brevis,
id. Brut. 44, 162; cf. id. de Or. 2, 80, 326:nunc venio ad illa tua brevia: et primum illud, quo nihil potest esse brevius: bonum omne laudabile, etc.,
id. Fin. 4, 18, 48:quam falsa re! quam brevia responsu!
id. Clu. 59, 164: urbanitas est virtus quaedam in breve dictum coacta, Dom. Mars. ap. Quint. 6, 3, 104:Homerus brevem eloquentiam Menelao dedit,
Quint. 12, 10, 64 (brevis = ou polumuthos, Hom. Il. 3, 214):breviores commentarii,
Quint. 3, 8, 58:annotatio,
id. 10, 7, 31:brevia illa atque concisa,
id. 10, 7, 10; so,sententiae,
id. 10, 1, 60:causae,
id. 6, 1, 8:docendi compendia,
id. 1, 1, 24:comprehensiones,
id. 12, 2, 19:quod ut brevissimo pateat exemplo,
id. 3, 6, 10: commendatio, requiring few words, i.e. moderate, Plin. 11, 42, 97, § 240.— Meton. of a speaker or orator, brief:multos imitatio brevitatis decipit, ut cum se breves putent esse, longissimi sint,
Cic. Inv. 1, 20, 38:brevior in scribendo,
id. Att. 5, 6, 2:brevis esse laboro, Obscurus fio,
Hor. A. P. 25:in eloquendo brevis,
Quint. 10, 1, 63:densus et brevis et semper instans sibi Thucydides,
id. 10, 1, 73.—Hence, brĕvī, adv., briefly, in few words (freq. and class.):brevi pro breviter M. Tullius de Orat. ad Quintum fratrem (1, 8, 34): ac ne plura quidem quae sunt innumerabilia consecter, comprehendam brevi,
Charis. p. 176 P.:id percurram brevi,
Cic. Caecin. 32, 94:aliquid explicare,
id. Planc. 40, 95 Wund.:circumscribere et definire,
id. Sest. 45, 97; so id. ib. 5, 12 Orell. N. cr.; id. Fin. 1, 17, 55:complecti,
id. de Or. 1, 42, 190:exponere,
id. ib. 1, 46, 203:reprehendere,
id. Inv. 1, 9, 12:reddere,
id. Leg. 2, 14, 34:respondere,
id. Fam. 3, 8, 1:perscribere,
id. ib. 4, 5, 1; so Auct. Her. 4, 26, 35; 35, 47 al.; cf.:in brevi,
Quint. 9, 4, 32.—So once in epistolary style: breve facere, to be short or brief:quid scribam? breve faciam,
Cic. Att. 11, 7, 6; cf.:longum est ea dicere, sed hoc breve dicam,
id. Sest. 5, 12.—Once, in breve cogere (diff. from I. A.), to comprise in few words, bring into a small compass:in breve coactae causae,
Liv. 39, 47, 5; cf.:in breve coactio causae,
Gai. Inst. 4, 15.— In late Lat. subst.: brĕvis, is, m. (sc. liber—acc. to another reading, brĕve, is, n.), a short catalogue, summary, = breviarium:brevis nominum,
Vop. Aur. 36; so id. Bonos. 15; Lampr. Alex. Sev. 21; Hier. Ep. 5, n. 2 al.—Of a short syllable;C.rarely as adj.: Syllaba longa brevi subjecta vocatur iambus,
Hor. A. P. 251:a brevis, gre brevis, faciet tamen longam priorem,
Quint. 9, 4, 86 et saep.—More freq. subst.: brĕvis, is, f. (sc. syllaba):dactylus, qui est e longā et duabus brevibus,
Cic. Or. 64, 217 sq.:in fine pro longā accipi brevem,
Quint. 9, 4, 93; 9, 4, 86:plurimum habent celeritatis breves,
id. 9, 4, 91.—Hence also once of a syllable long by position, but pronounced short: indoctus dicimus brevi primā litterā, insanus productā: inhumanus brevi, infelix longā,
Cic. Or. 48, 159 Meyer N. cr.; cf. Gell. 2, 17 sqq., and Schütz Lex. Cic. s. v. brevis.—For parvus, exiguus, little, small:1.exigua pars brevisque,
Lucr. 5, 591:Canidia brevibus implicata viperis,
Hor. Epod. 5, 15:Alecto brevibus torquata colubris,
Ov. H. 2, 119:brevi latere ac pede longo est,
Hor. S. 1, 2, 93; cf.just before: breve quod caput, ardua cervix, v. 89, and brevis alvus,
Verg. G. 3, 80 (on the other hand, Nemes. 244:parvae alvi): mus,
Ov. F. 2, 574:forma (sc. pueri in stellionem mutati),
id. M. 5, 457.—So, lapathi herba,
Hor. S. 2, 4, 29 (brevis = parva, non excrescens in altum, Schol. Cruqu.):folia breviora,
id. Ep. 1, 19, 26 (minor corona, Schol. Cruqu.):census,
id. C. 2, 15, 13:pondus,
id. S. 2, 2, 37:impensa,
Ov. H. 7, 188 Ruhnk.:sigillum,
id. M. 6, 86:insulae,
Pall. 1, 28, 1; cf. Juv. 1, 73: vasculum, Pall. Apr. 8, 4:offulae,
id. 1, 29, 4:pantheris in candido breves macularum oculi,
Plin. 8, 17, 23, § 62.—With nom. abstr.:breve in exiguo marmore nomen ero,
Prop. 2, 1, 72; Sen. Oedip. 935.—So, pondus, Hor. S. 2, 2, 37 al.—Hence, brĕ-vĭter, adv., shortly, briefly, etc.Of space (acc. to I.) (rare): seu libeat, curvo brevius convertere gyro, shorter, i. e. in a smaller circle, Tib. 4, 1, 94:2.parvo brevius quam totus,
a little less than the whole, Plin. 2, 67, 67, § 168:Sarmatae, omisso arcu, quo brevius valent, contis gladiisque ruerent,
Tac. A. 6, 35.—Far more freq. in prose and poetry,(Acc. to II. A. b. and c.) Of time, in a short time.a.In gen.:b.iratum breviter vites, inimicum diu, Publ. Syr. v. 249 Rib.: sapiens, cum breviter et strictim colore atque vultu motus est,
Gell. 19, 1, 20.—Esp.(α).In expression, briefly, in brief, in few words, concisely, summarily:(β).sed breviter paucis praestat comprendere multa,
Lucr. 6, 1082: multa breviter et commode dicta (sc. apophthegmata; cf. Cic. Off. 1, 29, 104) memoriae mandabam, Cic. Lael. 1, 1:rem totam breviter cognoscite,
id. Verr. 2, 2, 69, § 169; 2, 3, 27, § 67; so id. de Or. 2, 83, 340:summatim breviterque describere,
id. Or. 15, 50:breviter tangere,
id. Off. 3, 2, 8 Beier N. cr.:breviter et modice disserere,
Sall. J. 111, 1:adicere aliquid,
Quint. 9, 3, 100; cf. also Verg. A. 2, 11; 4, 632; 6, 321; Ov. M. 2, 783:omnia soli Forsan Pacuvio breviter dabit (i.e. paucis testamenti verbis, quibus heres ex asse scribetur),
Juv. 12, 125 Web. (cf. id. 1, 68: beatum exiguis tabulis).— Comp., Cic. Fin. 4, 10, 26; Quint. 8, prooem. § 1; 8, 6, 61; 9, 2, 16; 10, 1, 49; 11, 1, 5 al.— Sup., Cic. N. D. 2, 1, 3; id. Div. 1, 32, 70; Quint. 1, 10, 1; 4, 2, 113 al.—Of syllables:quibus in verbis eae primae litterae sunt quae in sapiente atque felice, producte dicitur, in ceteris omnibus breviter,
Cic. Or. 48, 159. -
8 gravitas
I.Lit., in gen.:B.omnibus ejus (terrae) partibus in medium vergentibus nihil interrumpat, quo labefactari possit tanta contentio gravitatis et ponderum,
Cic. N. D. 2, 45, 116; cf.:per inane moveri gravitate et pondere,
id. Fat. 11, 24; Lucr. 3, 1054; cf.also: cuncta necesse est Aut gravitate sua ferri primordia rerum, Aut, etc.,
id. 2, 84:nostros propter gravitatem armorum, quod, etc.,
Caes. B. G. 5, 16, 1:tum etiam gravitate et tarditate navium impediebantur,
id. B. C. 1, 58, 3:ignava nequeunt gravitate moveri,
Ov. M. 2, 821:me mea defendit gravitas (corresp. to moles and pondus),
id. ib. 9, 39.—Transf.1.Of smell, rankness, offensiveness, fetidness:2.quorundam odorum suavitati gravitas inest,
Plin. 21, 7, 18, § 37:a quibusdam vocatur cynozolon propter gravitatem odoris (shortly before: odore gravissimo),
id. 22, 18, 21, § 47:animae,
id. 20, 9, 35, § 91:halitus,
id. 30, 6, 15, § 44:oris,
id. 28, 12, 51, § 190.—Of bodily condition, health, severity, vehemence, violence, unwholesomeness; heaviness, dulness, faintness, sickness:3. 4.corpore vix sustineo gravitatem hujus caeli,
Cic. Att. 11, 22, 2:caeli aquarumque,
Liv. 23, 34, 11:loci,
id. 25, 26, 13:morbi,
Cic. N. D. 3, 31, 76:pressus gravitate soporis,
Ov. M. 15, 21; cf. id. ib. 11, 618:an quod corporis gravitatem et dolorem animo judicamus, animi morbum corpore non sentimus?
painful, diseased condition, Cic. Tusc. 3, 1, 2 Kühn.; cf.membrorum,
id. Fin. 4, 12, 31; and Lucr. 3, 478:capitis,
Plin. 27, 12, 105, § 130:aurium,
id. 20, 11, 44, § 115; cf.auditus,
id. 23, 4, 42, § 85:audiendi,
id. 28, 11, 48, § 176:oris et dentium,
id. 37, 10, 54, § 143.—The burden of pregnancy:II.tendebat gravitas uterum mihi,
Ov. M. 9, 287 (cf. onus, id. ib. 10, 504). —Trop.A.In a bad sense, heaviness, slowness, severity:B.gaudere gravitate linguae sonoque vocis agresti,
Cic. de Or. 3, 11, 42: injuria gravitate tutior est, severity, cruelty, Sall. Orat. Licin. (Hist. Fragm. 3, 22 Gerl.):fessi diuturnitate et gravitate belli,
Liv. 31, 7, 3: crudelitatem quoque gravitati addidit, id. 24, 45, 13 Weissenb. —In a good sense, weight, dignity, importance, seriousness, gravity (syn.: magnitudo, dignitas, auctoritas, pondus): hos cum Suevi propter amplitudinem gravitatemque civitatis finibus expellere non potuissent, importance, i. e. power, Caes. B. G. 4, 3, 4; cf. Cic. Agr. 2, 32:omnium sententiarum gravitate, omnium verborum ponderibus est utendum,
importance, weight, id. de Or. 2, 17, 72; cf. id. Tusc. 5, 12, 34:genus hoc sermonum positum in hominum veterum auctoritate plus videtur habere gravitatis,
id. Lael. 1, 4:quanta illa, di immortales, fuit gravitas! quanta in oratione majestas!
id. ib. 25, 96:tristitia et in omni re severitas habet illa quidem gravitatem,
id. ib. 18, 66; cf.:erat in illo viro comitate condita gravitas,
id. de Sen. 4, 10:gravitate mixtus lepos,
id. Rep. 2, 1; cf. also id. Q. Fr. 3, 9, 1:illud me praeclare admones, cum illum videro, ne nimis indulgenter et ut cum gravitate potius loquar,
id. Att. 9, 9, 2; 9, 19, 3; id. Fam. 5, 16, 5:de virtute et gravitate Caesaris, quam in summo dolore adhibuisset,
id. Q. Fr. 3, 8, 3:personae gravitatem intuentes,
id. Tusc. 2, 21, 49; cf.:ego has partes lenitatis et misericordiae semper egi libenter: illam vero gravitatis severitatisque personam non appetivi,
id. Mur. 3, 6:haec genera dicendi in senibus gravitatem non habent,
id. Brut. 95, 326; id. Rep. 1, 10 fin.:majestas quam vultus gravitasque oris prae se ferebat,
Liv. 5, 41, 8:(senarius) quantum accipit celeritatis, tantum gravitatis amittit,
Quint. 9, 4, 140. -
9 hortamentum
hortāmentum, i, n. [id.], an incitement, encouragement (not in Cic. or Cæs.) ea cuncta Romanis hortamento erant, Sall J. 98, 7:celeritatis,
Gell. 13, 24, 21: virtutis Just. 3, 5, 9.—In plur.:in conspectu parentum conjugumque ac liberorum, quae magna etiam absentibus hortamenta animi, etc.,
Liv. 7, 11, 6:victoriae,
Tac. H. 4, 18; Lact. 5, 19, 9; 4, 1, 8. -
10 usus
1.ūsus, a, um, Part. of utor.2. I.Lit.A.In gen.1.The use, employment, exercise of any thing; with gen. obj.:2.virtus in usu sui tota posita est: usus autem ejus est maximus civitatis gubernatio,
Cic. Rep. 1, 2, 2:cetera, ad virtutis usum idonea,
id. Ac. 1, 6, 22.— Absol.:Quaeque ipsi doceant in usu habere,
Plin. Ep. 1, 10, 10:nec rhus Latinum nomen habet, cum in usum pluribus modis veniat,
Plin. 24, 11, 54, § 91.—Wear, a wearing out or away ( poet.):3.ferreus adsiduo consumitur anulus usu,
Ov. A. A. 1, 473:silices tenuantur ab usu,
id. ib. 3, 91.—Use, enjoyment, [p. 1939] fruition:4.et usu rerum necessarium et dignitate spoliatum iri,
Caes. B. G. 7, 66:tantumque nobis in nostrum privatum usum, quantum ipsi superesse posset, remitteret,
Cic. Rep. 1, 8, 13:cave sis ne tu te usu perduis (i. e. ex usu tui),
lose control of yourself, Plaut. Am. 2, 2, 225 Ussing ad loc.—Use, practice, exercise:5.tantum usu cottidiano et exercitatione efficiunt, uti, etc.,
Caes. B. G. 4, 33:quod adsiduus usus uni rei deditus et ingenium et artem saepe vincit,
Cic. Balb. 20, 45:cum rerum magnarum tractatio atque usus cum illarum artium studiis et cognitione conjungitur,
id. Rep. 3, 3, 5:ad eam doctrinam, quam suo quisque studio adsecutus esset, adjungeretur usus frequens,
id. de Or. 1, 4, 15:docuit nos longa vita ususque rerum maximarum,
id. ib. 2, 50, 204:usu quidem in re publicā rerum maximarum facile omnis viceris,
id. Rep. 1, 23, 37.—Use, experience, discipline, skill acquired by practice (cf. experientia): Da. O Geta, provinciam Cepisti duram. Ge. Mi usus venit, hoc scio, i. e. I have found it so by experience, Ter. Phorm. 1, 2, 23 (al. usu venit; v. infra, II. C. 2.):6.vir tali prudentiā, etiam usu atque exercitatione praeditus,
Cic. Clu. 31, 84:res posita in usu militari,
id. Imp. Pomp. 10, 28:usum in re publicā magnum habere,
id. Phil. 10, 2, 6: magnum in re militari usum habere, Caes B G. 1, 39; id. B. C. 2, 34:non recusare se, quin nullius usus imperator existimaretur,
id. ib. 3, 45:nullo usu rei militaris percepto,
id. B. G. 6, 40; id. B. C. 3, 84:usu nauticarum rerum ceteros antecedunt,
id. B. G. 3, 8:ne usu manuque reliquorum opinionem fallerent,
id. B. C. 3, 86:et Marius aut belli usum aut studia volgi amissurus,
Sall. J. 84, 3; cf. id. ib. 89, 6:dantur duo usu sapientiāque praestantes,
Nep. Timoth. 3, 2:seris venit usus ab annis,
Ov. M. 6, 29:tum foeda clades, Romanisque usu incognita,
Flor. 2, 2, 23. —Personified:adiciam quod me docuit usus, magister egregius,
experience, Plin. Ep. 1, 20, 12:usum et esse et haberi optimum dicendi magistrum,
id. ib. 6, 29, 4.—Use, habit, usage, custom, practice:B.usum loquendi populo concessi: scientiam mihi reservavi,
Cic. Or. 48, 160:dicendi omnis ratio in medio posita communi quodam in usu,
id. de Or. 1, 3, 12:neque quem usum belli haberent, aut quibus institutis uterentur,
Caes. B. G. 4, 20:(vitulos) ad studium atque usum formabis agrestem,
Verg. G. 3, 163:est omnino Capitoni in usu claros viros colere,
it is his custom, Plin. Ep. 1, 17, 3:populum auctoritate suā ad usum frugalitatis revocavit,
Just. 20, 4, 5:ab his Galli usum vitae cultioris didicerunt,
id. 43, 4, 1:at horum recitatio usu jam recepta est,
Plin. Ep. 7, 17, 3:cadent vocabula, si volet usus,
Hor. A. P. 71.—In partic.1.In jurid. lang.a.Usus et fructus, usus fructusque, and more frequently in one word, ūsusfructus, the use and enjoyment of property belonging to another, usufruct:b. (α).usus enim ejus fundi et fructus testamento viri fuerat Caesenniae,
Cic. Caecin. 7, 19:sibi horum usus fructusque contingat,
Sen. Ep. 73, 9:rem nobis eripit casus, usum fructumque apud nos relinquit,
id. ib. 98, 11:usumfructum omnium bonorum suorum Caesenniae legat, ut frueretur una cum filio,
Cic. Caecin. 4, 11; cf.:ususfructus est jus alienis rebus utendi fruendi, salvā rerum substantiā,
Dig. 7, 1, 1; v. the entire title, usufructu: dominus proprietatis alii usumfructum in jure cedere potest, Gai inst. 2, 30 sqq.; 2, 86; Ulp. Fragm. 15, 3.—In the connection usus et auctoritas, or without the copula, usus auctoritas; v. auctoritas; and cf. Rein, Röm. Privatr. p. 144 sq.—(β).In the phrase usu capere, to acquire by prescription (often as one word; v. 1. usucapio); hence, com.: Mer. Quojus nunc es? Sos. Tuos:2.nam pugnis usu fecisti tuom,
Plaut. Am. 1, 1, 218.—Intercourse, familiarity, association, intimacy, society (cf.:b.consuetudo, conversatio): domesticus usus et consuetudo,
Cic. Rosc. Am. 6, 15:quocum mihi est magnus usus,
id. Fam. 7, 32, 1; 9, 25, 2:conjunctus magno usu familiaritatis,
id. ib. 13, 52:in tanto usu nostro tantāque amicitiā,
id. Planc. 2, 5:inter nosmet ipsos vetus usus intercedit,
id. Fam. 13, 23, 1: ut insinuaret se in quam maxime familiarem usum, Liv. 40, 21, 11:recens praestat nec longo cognitus usu,
Ov. Tr. 3, 5, 9:natio nullo commercio colens mutuos usus,
Curt. 7, 3, 5:neminem in usu habes nisi tibi dilectum,
Plin. Pan. 88.—Hence,In mal. part., Tib. 1, 9, 55; Ov. R. Am. 357.—3.Use, practice, reality (opp. species):II.ut (liberi) in usum boni sint et in speciem populo,
Plaut. Most. 1, 2, 42:illam alteram (partem Numidiae) specie quam usu potiorem Adherbal possedit,
Sall. J. 16, 5:ut non in usum sic ad speciem imperii,
Flor. 3, 13, 4.Transf.A.Use, usefulness, value, utility, benefit, profit, advantage:B.levis fructus, exiguus usus,
Cic. Rep. 1, 17, 26:(arborum) consectio magnos usus affert ad navigia facienda,
id. N. D. 2, 60, 152:propter lini inopiam atque ejus usus inscientiam,
Caes. B. G. 3, 13:naves factae subito ex umidā materiā non eundem usum celeritatis habebant,
capacity, fitness, id. B. C. 1, 58:natis in usum laetitiae scyphis Pugnare,
service, Hor. C. 1, 27, 1:aurum cogere humanos in usus,
id. ib. 3, 3, 51:pater, si das hujus mihi nominis usum,
Ov. M. 2, 36:nescis, quo valeat numus? quem praebeat usum?
Hor. S. 1, 1, 73:quidve ad amicitias, usus rectumne trahat nos,
id. ib. 2, 6, 75:neque quisquam omnium libidini simul et usui paruit,
Sall. C. 51, 2:plures quam quot satis in usum erant ignes,
Liv. 36, 10, 12:servos quos domum quis ducet suo usu,
Dig. 50, 16, 203:cicuta quoque venenum est... ad multa tamen usus non omittendi,
Plin. 25, 13, 95, § 151.—In partic., usui or ex usu esse, to be of use, service, or benefit, to be useful, serviceable, advantageous, or profitable:esse usui civitati, ea, quae sunt usui ad armandas naves,
Caes. B. G. 5, 1; id. B. C. 1, 19; Liv. 3, 33, 5; cf.:(Satrius) fuit et mihi et Quinto fratri magno usui in nostris petitionibus,
Cic. Att. 1, 1, 3:magno usui rei publicae esse,
id. Phil. 10, 11, 26; Caes. B. G. 3, 14:bono usui esse,
Plaut. Curc. 4, 2, 15:peritos legum ad condenda nova jura usui fore credebant,
Liv. 3, 33, 5:declararent, utrum proelium ex usu esset necne,
Caes. B. G. 1, 50; so,ex usu esse,
Cic. Tusc. 4, 7, 14; Plin. 25, 13, 110, § 175:ad omnia haec magis opportunus nec magis ex usu tuo Nemo'st,
Ter. Eun. 5, 9 (8), 47. —Use, occasion, need, want, necessity:2. a.non te instruere domum tuam voluerunt in provinciā, sed illum usum provinciae supplere,
Cic. Verr. 2, 4, 5, § 9:quae belli usus poscunt, suppeditare,
Liv. 26, 43, 7:illuc euntium, quā quemque suorum usuum causae ferrent,
id. 6, 25, 9.—Usus est (most freq. ante-class., esp. after the analogy of opus est with the abl.).(α).Absol.:(β).egomet mihi fero, quod usu'st,
Plaut. Merc. 5, 2, 13:ubicumque usus siet,
id. Bacch. 4, 4, 9; and, with ellipsis of subst. verb:dico ut usus fieri,
id. As. 2, 2, 109:si quando usus esset,
Cic. Off. 1, 26, 92: Me. Mihi sic est usus: tibi ut opus facto'st, face. Ch. An cuiquam est usus homini, se ut cruciet? Me. Mihi, Ter. Heaut. 1, 1, 28 sq.; cf.:ut equites Pompeianorum impetum, cum adesset usus, sustinere non possent,
Caes. B. C. 3, 84, 4.—With abl.:(γ).viginti jam usu'st filio argenti minis,
Plaut. As. 1, 1, 76; cf. id. Bacch. 4, 4, 55; 4, 9, 47:mulier quae se suamque aetatem spernit, speculo ei usus est,
id. Most. 1, 3, 93:curatore usus est,
Cic. Leg. 3, 4, 10:ad eam rem usus est tuā mihi operā,
Plaut. Pers. 2, 5, 27:tacere nequeo misera, quod tacito usus est,
id. Cist. 1, 2, 10:argento invento,
id. Ps. 1, 1, 48:facto,
id. Am. 1, 3, 7; id. Rud. 2, 3, 67; id. Stich. 1, 1, 56 al.:dicto,
id. Trin. 2, 4, 102:navis, quibus usus non est, omnis praecidisse,
Cic. Att. 9, 6, 3:quibus (navibus) consuli usus non esset,
Liv. 30, 41, 8:nunc viribus usus, Nunc manibus rapidis, omni nunc arte magistrā,
Verg. A. 8, 441:ad eam rem usu'st homine astuto, docto, scito et callido,
Plaut. Ps. 1, 3, 151.—Pleonast.:non usus facto'st mihi nunc hunc intro sequi,
Ter. Hec. 3, 1, 47.—With ut:(δ).nunc ad me ut veniat usu'st Acroteleutium,
Plaut. Mil. 4, 3, 39; cf. Ter. Heaut. 1, 1, 28 supra.—With gen.:b.alii offerunt se, si quo usus operae sit,
Liv. 26, 9, 9.—Usus venit (not in Cic.):(β).si quis usus venerit, Meminisse ego hanc rem vos volo,
Plaut. Cist. 1, 2, 28: quom ad praetorem usus veniet, id. Poen. 3, 4, 17; id. Bacch. 2, 3, 129:si usus vene rit,
id. Merc. 3, 1, 20:non usus veniet, spero,
Ter. Heaut. 3, 2, 42:ut, si usus veniat, suum quisque locum teneat,
if occasion should arise, Caes. B. G. 7, 80.—With abl.:C.ubi usus veniat contra consertā manu,
Plaut. Mil. 1, 1, 3.—A fit occasion or opportunity to be used.1.Usus est or adest, an occasion or opportunity offers:2.de ceteris studiis alio loco dicemus, si usus fuerit,
Cic. Tusc. 4, 3, 5.—Esp.: usu venit, it happens, occurs, befalls, chances:nam quid homini potest turpius, quid viro miserius aut acerbius usu venire?
Cic. Quint. 15, 49; id. Verr. 2, 5, 39, § 101:si id culpa senectutis accideret, eadem mihi usu venirent,
id. Sen. 3, 7:idem solet in demonstratione usu venire,
id. Inv. 1, 10, 14; 1, 54, 104:quod item in poëmatis, in picturis usu venit,
id. Off. 3, 3, 15:hoc illud eis usu venire solet, ut, etc.,
id. Ac. 2, 11, 35:cum praesertim mihi usu venturum non arbitrarer, ut, etc.,
id. Fam. 3, 8, 6: et, id quod usu venerat, Eumolpidas demigravit, actually occurred (however strange), Nep. Alcib. 4, 5:id quod numquam antea usu venerat,
id. ib. 6, 3:praemeditatus, quid sibi esset usu venturum,
Auct. Her. 2, 5, 8:Caesar biduum in iis locis moratus, quod haec de Vercingetorige usu ventura opinione perceperat,
Caes. B. G. 7, 9:usu venire ut abhorreant, etc.,
Cic. Fin. 1, 3, 8.—Separated or in a reversed order:non venit idem usu mihi quod tu tibi scribis,
Cic. Att. 7, 26, 1:quod cuipiam Thraco venisse usu fabula est,
Gell. 19, 12, 6:quid, quod usu memoria patrum venit, ut, etc.,
Cic. de Or. 1, 40, 183.
См. также в других словарях:
Zelerität — Ze|le|ri|tät, die; [lat. celeritas (Gen.: celeritatis), zu: celer = schnell, rasch] (veraltet): Schnelligkeit, Geschwindigkeit … Universal-Lexikon
CORNIX — castitatis ac concordiae in coniugio Magistra habita est olim: unde solitariae Cornicis occursus, in nuptialibus auspiciis mali ominis fuit. Hinc illud, Ε᾿κκόρει κόρη κορώνην, Everre sive elimina Virgo cornicem, quod habes apud Orum, Hieroglyph.… … Hofmann J. Lexicon universale
EQUUS — I. EQUUS cum robore, rum celeritate, commendatur, unde adeo multiplex eius in vita usus. Celeritatis inprimis magnum argumentum est, quod intra 24. horas, secundum Arabes, iter expediunt centenorum millium, ut est apud Ludov. Romanum Navigat. l.… … Hofmann J. Lexicon universale
HEMEROUSIOS — nomen insignis tabellae, a Pausia pictae. Plin. l. 35. c. 11. Parvas pingebat tabellas, maximeque pueros. Hoc aemuli eum interpretabantur facere, quoniam tarda picturae ratio ulla esset. Quamobrem arti daturus et celeritatis famam, absolvit uno… … Hofmann J. Lexicon universale
PINNATAE Literae — dicebantur olim infaustae rei nuntiae, sicut Laureatae felicia omnia referebant. Ut res laetas enim et bene gestas nuntiaturi, non solum cum tabellis laureatis, sed etiam summis hastis laurô vestitis veniebant: sic e contrario, qui res turbidas… … Hofmann J. Lexicon universale
PTEROPHORI — Graece Πτεροφόροι, dicebantur Tabellarii apud Romanos, rem male gestam aut bellum annuntiantes a pinnis, quas in summo hastarum sixas gerebant. Hesych. Πτεροφόροι, τέλος τὸ ςτρατιωτικὸν. Quemadmodum contra laureatas hastas gerebant, aut laureatas … Hofmann J. Lexicon universale
STRUTHIO — seu Struthiocamelus, avis omnium maxima, ex Graeco ςτρουθίον, i. e. passerculus, ςτρουθὸς quoque Graecis passim dictus, i. e. passer, unde et passer marinus, in Plauto, Persa, Actu 2. sc. 2. v. 17. Ausonio, Epist. 11. Festo, aliis, per ironiam… … Hofmann J. Lexicon universale
Zelerität — Ze|le|ri|tät die; <aus gleichbed. spätlat. celeritas, Gen. celeritatis zu celer »schnell«> (veraltet) Schnelligkeit, Geschwindigkeit … Das große Fremdwörterbuch